Kraje pięciu oczu (a także dziewięciu lub czternastu), czyli kluczowa wiedza dla użytkowników VPN

Aktualizacja w dniu 05.06.2020

W dyskusji dotyczącej sieci VPN – szczególnie na temat tego, które z nich oferują najlepszą ochronę prywatności – możesz spotkać określenie kraj pięciu oczu, kraj dziewięciu oczu lub kraj czternastu oczu. Oprócz prawdopodobnego wyobrażania sobie pająków, zapewne zastanawiałeś się także, co to jest, i jak to odnosi się do tego, jaką sieć VPN należy wybrać.

Zacznijmy od podstaw: kraj pięciu oczu (termin często skracany do FVEY z angielskiego terminu The Five Eyes) jest podstawą tej sieci. Jest to jednoznaczne z porozumieniem UKUSA, które zostało zawarte w 1946 r. między Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią w celu umożliwienia współpracy wywiadu sygnałów. Wkrótce potem dołączyły do tego porozumienia Australia, Kanada i Nową Zelandia, czyli wszystkie kraje anglosaskie rządzone przez wspólny system prawa – a więc „pięć krajów”.

Wywiad sygnałów (SIGINT) to gromadzenie informacji wywiadowczych poprzez przechwytywanie sygnałów, czyli komunikacji między ludźmi lub sygnałów elektronicznych, które nie są bezpośrednio wykorzystywane w komunikacji. Ponieważ poufne informacje są często szyfrowane, wywiad sygnałów obejmuje również kryptologię służącą do odszyfrowywania wiadomości.

ECHELON to system (oprogramowanie) używane przez te pięć państw w celu podsłuchiwania osób indywidualnych. To właśnie w czasach II wojny światowej początkowo służył on do monitorowania komunikacji wojskowej Związku Radzieckiego i jego sojuszników z Bloku Wschodniego. Gazeta Guardian podsumowała ECHELON jako „globalną sieć elektronicznych stacji szpiegowskich, które mogą podsłuchiwać telefony, faksy i komputery. Może on nawet śledzić konta bankowe. Informacje te są przechowywane w komputerach systemu Echelon, które mogą zawierać miliony zapisów na temat osób indywidualnych.” Od czasu II wojny światowej system ewoluował poza pierwotny cel obejmujący przechwytywanie komunikacji prywatnej i handlowej. Dlatego tak istotne jest, aby użytkownicy korzystali z sieci VPN, aby uniknąć takiego przechwytywania swojej komunikacji.

Mapa przedstawiająca kraje czternastu oczu.

Istnieją przepisy umożliwiające NSA prowadzenie pewnych typów szpiegowania obywateli USA. Kraje sprzymierzone (te uczestniczące porozumieniu „pięciu oczu”) mają różne swoje ustawy i przepisy dotyczące nadzoru. W związku z tym są chwile, kiedy łatwiej jest zagranicznym szpiegowanie obywateli amerykańskich, a także agencjom amerykańskim szpiegować obcokrajowców. Możesz zobaczyć, gdzie prowadzą ślady i dlaczego ma to spore znaczenie, jeśli masz VPN, a może nawet używasz serwera w kraju z tego grona.

Od czasu swoich skromnych początków program „Pięć oczu” ewoluował tak, aby obejmować inne narody, zwane „partnerami trzecimi”. Te kraje uczestniczą w programie w różny sposób. Na przykład Dania zezwoliła NSA na instalację urządzeń nadzoru na światłowodowych kablach wychodzących i wchodzących na teren kraju. W zamian duński wywiad ma dostęp do sprzętu i technologii NSA. Kraje, które później zostały dodane do umowy, znane są jako dziewięć oczu i czternaście oczu. Umowa dziewięciu oczu dodała Danię, Francję, Holandię i Norwegię, podczas gdy czternaście oczu obejmuje także Niemcy, Belgię, Włochy, Hiszpanię i Szwecję. Kraje te, a także pięć pierwszych to państwa, których musisz unikać przy wyborze VPN. Chcielibyśmy również zaznaczyć, że powinniście unikać serwerów zlokalizowanych w tych krajach, ale zależy to od tego, jak daleko chcesz się posunąć.

Zestawiliśmy listę największych dostawców VPN, które znajdują się w krajach innych niż te 14. Twój ruch internetowy prawdopodobnie przechodził będzie przez jeden z krajów należących do tej 14-tki w pewnym momencie w drodze do celu, ale jeśli unikniesz tego, aby Twój ruch nie wychodził z jednego z tych krajów, to będzie lepiej.